PODSTAWA PROGRAMOWA PRZEDMIOTU MUZYKA
II etap edukacyjny: klasy IV–VI
Cele kształcenia– wymagania ogólne
I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
Uczeń poznaje podstawowe pojęcia i terminy muzyczne, rozumie ich znaczenie
i wykorzystuje w wykonywaniu i słuchaniu muzyki, prowadzeniu rozmów
o muzyce oraz poszukiwaniu informacji o muzyce.
II. Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń tworzy wypowiedzi – wykonuje utwory muzyczne i tańce, improwizuje
i komponuje proste struktury dźwiękowe i układy taneczno-ruchowe,
przedstawia cechy i charakter słuchanych i wykonywanych utworów słowami
lub innymi środkami ekspresji.
III. Analiza i interpretacja tekstów kultury.
Uczeń interpretuje wykonywane utwory zgodnie z tekstem, charakterem
i funkcją. Słucha muzyki, rozpoznaje, rozróżnia i omawia jej cechy, przedstawia
własny stosunek do słuchanego i wykonywanego repertuaru.
Treści nauczania– wymagania szczegółowe
1. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji.
Uczeń:
1) stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm,
dźwięk, akord, gama, tempo);
2) wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć
i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki
(melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację);
3) odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu
dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy,
znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe
oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne);
4) poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych,
głosów ludzkich (sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych
(np. chór, orkiestra);
5) określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza,
krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka);
6) wymienia nazwy epok w dziejach muzyki i potrafi wskazać kompozytorów
reprezentatywnych dla baroku, klasycyzmu, romantyzmu i muzyki
XX w.;
7) korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce.
2. Tworzenie wypowiedzi.
Uczeń:
1) poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy oraz hymn Unii
Europejskiej;
2) śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci)
lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem
instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane
pieśni patriotyczne, kanony (minimum 10 różnorodnych utworów wokalnych
w roku szkolnym);
3) śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne
i emisyjne);
4) gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole)
melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty
(uczeń gra na jednym lub kilku instrumentach, do wyboru: dowolny instrument
klasyczny lub elektroniczny, np. flet prosty, instrument klawiszowy,
dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orfa);
5) odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne,
wykonuje kroki, figury i układy taneczne poloneza i krakowiaka, tańców
ludowych (szczególnie własnego regionu) oraz podstawowe kroki
wybranych tańców towarzyskich;
6) tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne
akompaniamenty, prosty dwugłos (burdon, nagłos), ilustracje dźwiękowe
do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie
i pod kierunkiem nauczyciela);
7) tworzy improwizacje ruchowe do muzyki;
8) tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne
(ćwiczenie wykonuje samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela
z wykorzystaniem instrumentów wskazanych w pkt. 4 lub wykonanych
przez uczniów);
9) tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych –
odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje
i układa teksty do muzyki, opisuje słowami cechy i charakter słuchanych
utworów.
3. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:
1) świadomie odbiera muzykę – słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane
przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury
muzycznej (w całości lub fragmentów) reprezentatywnych dla
kolejnych epok (od średniowiecza do XX w.) oraz dla muzyki jazzowej
i rozrywkowej, słucha polskich pieśni patriotycznych oraz utworów ludowych
w postaci oryginalnej i stylizowanej;
2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego – określa nastrój, tempo,
dynamikę, fakturę jednogłosową i wielogłosową, rozróżnia podstawowe
formy muzyczne (A, AB, ABA1, rondo, wariacje);
3) rozróżnia podstawowe głosy ludzkie (sopran, alt, tenor, bas), rodzaje zespołu
wykonawczego (soliści, orkiestra symfoniczna, różne typy chórów
i zespołów), określa grupy instrumentów (strunowe – smyczkowe, szarpane,
uderzane; dęte drewniane i blaszane; perkusyjne) i główne instrumenty
z tych grup;
4) rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza,
krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka);
5) charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na
zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze
utworu;
6) porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów – J. S. Bach,
W. A. Mozart, L. van Beethoven, F. Chopin, S. Moniuszko, W. Lutosławski;
7) interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi
umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki.
ZALECANE WARUNKI I SPOSÓB REALIZACJI
Nauczyciel w realizacji przedmiotu powinien dążyć do otwierania uczniów
na świat muzyki, rozbudzać i wspierać ich muzyczne zainteresowania oraz
wskazywać przyjemność, jaką daje czynne lub bierne obcowanie z muzyką.
Szkoła powinna stwarzać warunki do obcowania z „żywą” muzyką poprzez
udział uczniów w koncertach i spektaklach muzycznych, organizowanych
w szkole i poza szkołą oraz do publicznej prezentacji umiejętności muzycznych
uczniów.
Zalecane jest prowadzenie zajęć z muzyki w pracowni wyposażonej w:
1) instrumenty muzyczne: perkusyjne, instrumenty klawiszowe (tradycyjne
lub elektroniczne), instrumenty dęte, instrumenty strunowe;
2) sprzęt do odtwarzania, nagrywania i nagłaśniania dźwięku, komputer
z dostępem do Internetu i oprogramowaniem muzycznym;
3) bibliotekę muzyczną (nuty, śpiewniki, podręczniki) i fonotekę.
Nauczyciel powinien uwzględniać predyspozycje muzyczne uczniów
i dostosować do nich wymagania edukacyjne.